У Вільні ўшанавалі 150-ую гадавіну з дня страты Героя Кастуся Каліноўскага

Толькі тады, мой народзе, зажывеш у шчасце і згодзе, калі маскаля над табою не будзе (Кастусь Каліноўскі)

Прайшло 150 гадоў… На жаль у бегу гэтага паўтара стагоддзя для нашых земляў змянілася не так і шмат: змяніўся час, змяніліся дзяржавы ў якіх мы жывём, але праблемы засталіся тыя самыя. Як тады, так і зараз, наша зямелька не стала вольнай, як тады, так і зараз нам пагражае той самы ўсходні агрэсар. Нашыя героі ў свядомасці многіх беларусаў становяцца ворагамі, бо змагаліся за вольнасць і незалежнасць Бацькаўшчыны, а не за любоў да ўсходняга агрэсара. Але памяць пра іх мы праняслі і, сёння захапляемся іх ахвярнасцю і гераізмам, і ўшаноўваем іх святыя імёны, у той час як імёнаў агрэсараў мы і не ведаем. Не ведаюць іх і там, на ўсходзе. Яны не патрэбныя ні тут ні там. Яшчэ больш, імёны нашых герояў і сёння наводзяць перапалох на ўсходзе. А гэта значыць - наш народ не пераможны.

І сведчанне гэтаму было адзначэнне 150 угодкаў з таго дня, калі царскія карнікі пазбавілі жыцця сімвала нацыі – Героя Кастуся Каліноўскага. Памяць пра яго народ ужо нясе 150 гадоў і стала зразумела, што нягледзячы ні на якія прапаганды і забароны гэтае імя з сэрца беларусаў ужо не выкараніць. Яно ўрасло ў душы і свядомасць панявольнае нацыі і пабуджае нас не забывацца аб тым, хто мы такія, што мы дзеці Еўрапейскай цывілізацыі. І гэтае імя і сёння заахвочвае нас змагацца супраць таго самага самазванца і ўзурпатара і дае надзею, што мары пра вольнасць і веліч Бацькаўшчыны збудуцца.

150 гадоў яго душа ўзляцела ў веліч нябёсаў і адтуль спазірае на нас і разам з намі ўзносіць малітвы да велічнага Бога. У іх – вечнасць нашае збалелае Бацькаўшчыны, надзея на вольнасць і вера ў тое, што і мы запануем у сваёй старонцы.

22 сакавіка беларусы сабраліся ў сваім Вечным Горадзе, каб прайсці апошнім шляхам свайго Героя і засведчыць грамадзкасці, што акупантам так і не ўдалося знішчыць ні нацыю, ні нацыянальную памяць. Гэтым разам сімвалічным было і само ўшанаванне памяці Кастуся Каліноўскага, бо ўдзельнікі паўтарылі той шлях, якім ішоў і наш Кастусь, ахвяроўваць сваё маладое жыццё, каб над намі больш „маскаля не было“.

Святкаванне распачалося з урачыстай Імшы ў падамініканскім касцёле, якую адправіў кс. Даніла Сваяк. Менавіта ў гэтым касцёле паўстанцы прысягалі на вернасць Богу і народу і з яго сценаў выходзілі, каб бараніць бацькаўшчыну. У мурах гэтага касцёла апошнія дні зямнога пілігрымавання правёў і Герой Кастусь Каліноўскі.

Пра важнасць і сімвалічнасць гэтага дня і таго, што служба адбываецца ў гэтым месцы гаварыў і кс. Даніла. Ён адзначыў, што нічога бясследна не знікае. Сто гадоў таму назад, тут маліліся па-беларуску беларускія ксяндзы Адам Станкевіч, Язэп Германавіч, Казімір Стэповіч. Тут 150 гадоў таму маліўся і Кастусь Каліноўскі. І сёння тут молімся мы.

Пасля паніхіду за супакой душы Кастуся адслужыў грэка-каталіцкі святар Яўген Усошын.

Усклаўшы кветкі да шыльды Кастуся Каліноўскага, якая знаходзіцца на мурах гэтага касцёла, удзельнікі паўтарылі той самы шлях, якім ішоў і Кастусь у апошні дзень свайго прабывання ў гэтым свеце. Шэсце, у якім узялі ўдзел некалькі сотняў беларусаў, расцягнулася доўгім ланцугом па вуліцах Вільні. У перадзе – партрэт Кастуся, які ў чарговы раз паўтарыў свой апошні зямны шлях. Шматлікіх жыхароў і гасцей літоўскай сталіцы ўразіла і зацікавіла калона з пераважаючымі бел-чырвона-белымі сцягамі.

На тым месцы, дзе Кастусь адыйшоў у нябесную Беларусь, нас чакалі вядомыя літоўскія палітыкі: Вітаўтас Ландсбергіс, Эммануэліс Зінгерыс.. Яны не толькі праявілі салідарнасць з нашым народам, але засведчылі, што літоўцы і беларусы заўжды былі разам і няма патрэбы, каб гэтыя даўнія суседскія і сяброўскія адносіны перарваліся. Як адзначыў праф. В. Ландсбергіс, што менавіта ўсходні агрэсар робіць шмат правакацыяў, для таго, каб пасварыць нашыя народы. Таму не трэба на іх паддавацца і быць разам. Эммануэліс Зінгерыс указаў на агульнасць праблемаў для літоўцаў і беларусаў і на тое, што ў гісторыі мы мелі шмат агульнага. Так як і беларусам, літоўцам таксама забаранялі быць літоўцамі, пазбаўлялі іх нацыянальнай памяці, не дазвалялі друкаваць кнігі па-літоўску. Але гэта літоўцы вытрымалі і перамаглі. І сёння літоўцы аказваюць і будуць аказваць дапамогу беларусам на шляху да здабыцця незалежнасці.

Каля крыжа таксама прамаўлялі вядомыя беларускія дзеячы і палітыкі. Хведар Нюнька ў сваёй прамове адзначыў, што і тут не ўсё проста. Напрыклад, паўстае праблема захавання месца памяці Кастуся Каліноўскага на Лукішскім пляцы, бо будзе праводзіцца рэканстуркцыя Лукішак і ні ў адным з падтрыманых праектаў не захавана гэтае месца. Таму ТБК будзе рабіць усё магчымае, каб гэты сімвал для беларусаў захаваць.

У сваіх прамовах Мілінкевіч, Някляеў, Сіўчык і інш. звярнулі ўвагу на праблему ўсходняга агрэсара, што нягледзячы на тое, што прайшло 150 гадоў, нічога не мяняецца. І падцверджанне гэтаму сітауцыя ва Украіне. Імперыя не можа супакоіцца. Даследчык жыцця і дзёйнасці Кастуся Каліноўскага Язэп Янушкевіч прачытаў успаміны аднаго з царскіх пісьменнікаў, дзе ён апісваў апошнія моманты зямнога жыцця Каліноўскага. Далей зазначыў важнасць гэтай даты і таго, што памяць пра героя не забытая.

Святкаванне 150 гадавіны завяршылася ў ЕГУ святочным канцэртам. У чарговы раз было засведчана, што мы беларусы, што нашая гістарычная памяць жыве, мы памятаем і ведаем, хто мы, адкуль мы, куды ідзем і чаго хочам. І нас ужо не спыніць. Калі 150 гадоў таму яшчэ не было ў нас свядомасці, не было нашае беларускасці, нашае дзяржавы, то зараз мы гэтае ўсё маем. І колькі б нас агрэсар не спыняў, зрабіць ён гэта не ў стане. І таму найлепшае падцвярджэнне 22 сакавіка 2014 года ў Вільні, калі сотні беларусаў пад бел-чырвона-белымі сцягамі, з беларускай мовай і нацыянальнымі спевамі пракрочылі вуліцамі Вечнага Горада ўшаноўваючы памяць Героя Кастуся Каліноўскага і сведчачы сабе, свету і акупанту, што нас „не спыніць і не стрымаць“.

Д-р Алесь Адамковіч

23 сакавіка 2014 г.

23/3/2014 › Навіны